ΚΑΤΑΛΗΨΗ από τους Εϊβι Λιούις & Ναόμι Κλάιν
Καθώς οι φλόγες της λαϊκής εξέγερσης στην Αργεντινή σβήνουν το 2002, τριάντα εργάτες από τα προάστια του Μπουένος Αϊρες καταλαμβάνουν το εργοστάσιο Forja όπου δούλευαν και το επαναλειτουργούν σχηματίζοντας μια ελευθεριακή κολεκτίβα. Μέσα σε μια ρημαγμένη από την οικονομική κατάρρευση Αργεντινή δημιουργούν μια εναλλακτική κοινότητα, απωθούν πολιτικούς «προστάτες» και αστυνομία με σφεντόνες και καταφέρνουν να κάνουν βιώσιμη μια διαλυμένη επιχείρηση.
Η ταινία απλά καταγράφει τον αγώνα τους και τη διασπορά του παραδείγματός τους σε όλη τη χώρα. «Θέλαμε να γυρίσουμε μια ελπιδοφόρα ταινία με ανθρώπους που δημιουργούν βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις απέναντι στον καπιταλισμό», εξηγεί ο σκηνοθέτης Εϊβι Λιούις. «Εκείνη την εποχή η Αργεντινή πυρπολούνταν από ένα κύμα καταλήψεων στα εργοστάσια, ήταν ένα πραγματικό εργαστήρι άμεσης δημοκρατίας».
Ο Λιούις και η Κλάιν βρέθηκαν στην Αργεντινή για δύο χρόνια, σε καιρούς όπου περίπου διακόσια εργοστάσια είχαν καταληφθεί από τους εργάτες και λειτουργούσαν κάτω από συνθήκες εργατικού ελέγχου. «Είναι μια πραγματική πρόκληση για το παραδοσιακό συνδικαλιστικό κίνημα», συνεχίζει ο Λιούις. «Χωρίς καμιά πολιτική παιδεία, αυτοί οι εργάτες συνειδητοποίησαν ότι για να κρατήσουν τις δουλειές τους πρέπει να δράσουν οργανωμένα. Σχεδόν ασυνείδητα κατάφεραν να επαναλειτουργήσουν τα εργοστάσια και να παράξουν προϊόντα και τελικά και να καταλάβουν ότι η άμεση δημοκρατία είναι ο μόνος τρόπος για να δουλέψουν χωρίς αφεντικά».
Στον υπότιτλο της ταινίας σημειώνεται ένα σύνθημα «Κάνε κατάληψη, αντιστάσου και παράγε». Μπορεί οι θιασώτες της κατάργησης της εργασίας να το βρίσκουν αντιδραστικό. Ομως για τους εργάτες της Αργεντινής ήταν η μόνη διέξοδος σε μια χώρα όπου οι πλούσιοι ιδιοκτήτες είχαν βγάλει τα κεφάλαια στο εξωτερικό και είχαν παρατήσει τα εργοστάσια με παλιά μηχανήματα. «Το εντυπωσιακό είναι ότι αυτό το κίνημα των καταλήψεων αποδείχθηκε ισχυρό», λέει ο Λιούις. «Υστερα από τέσσερα χρόνια τα εργοστάσια λειτουργούν, οι εργάτες πληρώνονται και παράλληλα δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας σε μια χώρα που μαστίζεται από την ανεργία. Αυτοί οι άνθρωποι δεν έμειναν στις πορείες διαμαρτυρίας, πήραν την κατάσταση στα χέρια τους και άλλαξαν μόνοι τους τις συνθήκες ζωής τους χωρίς να περιμένουν να σωθούν από τους πολιτικούς». Και τώρα μπορούν να πιέζουν την κυβέρνηση να αποδεχθεί την κατάσταση.
«Ακόμα φοβόμαστε αλλά παραμένουμε οργισμένοι», λένε κάπου οι εργάτες. «Είναι καλύτερα να αγωνίζεσαι στους δρόμους παρά να κάθεσαι απελπισμένος στο σπίτι σου». Και η «Κατάληψη» είναι η καταγραφή κάποιων απεγνωσμένων που αγνόησαν τις παλιές μορφές αγώνα, έφτιαξαν εργατικά συμβούλια, πήρανε τα μέσα παραγωγής και μέσα σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία πραγμάτωσαν την υπέρβαση.
Σκηνοθετώντας ενάντια στον καπιταλισμό
Ασυμβίβαστος και μαχητικός δημοσιογράφος ο Καναδός Εϊβι Λιούις ξεκίνησε ως παρουσιαστής της μουσικής εκπομπής «The New Music», όπου έκανε δεκάδες συνεντεύξεις με μουσικούς, όπως ο Μπάουι και ο Λέοναρντ Κοέν. Στη συνέχεια ήταν για τρία χρόνια τηλεοπτικός παραγωγός και παρουσιαστής της εκπομπής «counterSpin» στο κανάλι CBC. Αποφασίζοντας να δράσει ως ρεπόρτερ-ακτιβιστής, το 2002 γύρισε στο Μπουένος Αϊρες ένα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους για τη θηριωδία της αστυνομίας κατά τη διάρκεια της καταστολής των διαδηλώσεων τον Δεκέμβριο του 2001, το «Gustavo Benedetto: Presente!», από το όνομα του εικοσιτετράχρονου πρώτου νεκρού. Και μετά επέστρεψε στην Αργεντινή για να σκηνοθετήσει το «The Take», την «Κατάληψη», μια απάντηση στην αλαζονεία του καπιταλισμού.
Και μόνο με το βιβλίο «Νο Logo», η δημοσιογράφος Ναόμι Κλάιν κέρδισε παγκόσμια φήμη αφού κατέγραψε ουσιαστικά την εισβολή των πολυεθνικών εταιρειών σε κάθε βαθμίδα της καθημερινής ζωής. Στην «Κατάληψη» έγραψε το σενάριο για το ντοκιμαντέρ.
