Στο Βερολίνο οι ειδικοί συμφωνούν ότι η φετινή «σοδειά» ταινιών δεν ήταν από τις καλύτερες των τελευταίων χρόνων. Τα περισσότερα «μεγάλα ονόματα» δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες, ενώ λίγες ήταν οι «νέες ελπίδες» που ξεχώρισαν.
Πιο ενδιαφέρουσες οι ταινίες από την «περιφέρεια» του παγκόσμιου κινηματογράφου, όπως το «Ixcanul» του Χάιρο Μπουσταμέντε από τη Γουατεμάλα, που μας μεταφέρει σε μια αγροτική κοινότητα των Μάγιας, στα ορεινά της χώρας, με τη «σύγκρουση των πολιτισμών» να ελλοχεύει, το «Μαργαριταρένιο κουμπί» του Χιλιανού ντοκιμαντερίστα Πατρίσιο Γκουσμάν («Αναζητώντας το φως»), που μιλά με χαμηλόφωνο, ποιητικό ύφος για την εξολόθρευση των ιθαγενών Ινδιάνων παράλληλα με την αναζήτηση των δολοφονημένων από τη χούντα του Πινοσέτ, αλλά και «Το κλαμπ» του επίσης Χιλιανού Πάμπλο Λαρέν («No»), για τα ένοχα μυστικά της Καθολικής Εκκλησίας.
Από την κοντινή μας Ρουμανία ο νέος σκηνοθέτης Ράντου Γιούντε έφερε στο Βερολίνο το ασπρόμαυρο «Aferim!», που μας ταξιδεύει στο 19ο αιώνα, στα 1830, με μια ιστορία για τους «αποκλεισμένους» και διωκόμενους της εποχής εκείνης, τους Ρομά, τους Εβραίους...
«Δεν θυμάμαι ποιος είχε πει κάποτε ότι ένας άνθρωπος είναι πνευματικά υγιής μόνον αν γνωρίζει από πού προέρχεται, πού βρίσκεται και πού πηγαίνει», είπε ο Ράντου Γιούντε στο Βερολίνο. «Πιστεύω όμως ότι αυτό δεν συμβαίνει μόνο στο κάθε άτομο ξεχωριστά αλλά και σε ολόκληρες κοινωνίες. Η κοινωνία της Ρουμανίας δεν θα γίνει ποτέ πραγματικά υγιής αν δεν αντικρίσει κατάματα και με ειλικρίνεια το παρελθόν της, όχι μόνο το πρόσφατο αλλά και το μακρινό. Βεβαίως όλη αυτή η προσπάθεια θα έμοιαζε χωρίς νόημα αν δεν πιστεύαμε ότι το παρελθόν που βρίσκεται θολό στο μυαλό μας και θέλουμε να το αναπλάσουμε στην οθόνη δεν εξηγεί πολλά ζητήματα της σύγχρονης εποχής» κατέληξε ο σκηνοθέτης.
Αλλά στο Βερολίνο οι Γερμανοί φίλοι μας ακόμα συζητούν για το ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου «Agora» που προβλήθηκε πριν από λίγες μέρες από τη Δημόσια Γερμανική Τηλεόραση WDR, η οποία άλλωστε είναι και συμπαραγωγός: «Ίσως ο Βαρουφάκης θα μπορούσε να προσκαλέσει τον Σόιμπλε να παρακολουθήσουν μαζί το ντοκιμαντέρ του Αυγερόπουλου απόψε στο WDR» σχολίασε ένας χρήστης του Twitter την ημέρα της συνάντησης των δύο υπoυργών Οικονομικών Ελλάδας και Γερμανίας στο Βερολίνο, που συνέπεσε με τη γερμανική πρεμιέρα της ταινίας. Στη γερμανική ιστοσελίδα κριτικών απόψεων NachDenkSeiten, ο Ορλάντο Πασάιτ σχολιάζει: «Καλό θα ήταν η κυβέρνησή μας να βρίσκει πού και πού τον χρόνο να βλέπει ταινίες σαν αυτήν, για να μη χάνει την επαφή της με την πραγματικότητα».
Συγκινητική ήταν και η ανταπόκριση του Κώστα Γαβρά από τη Γαλλία, που τίμησε τον Γιώργο Αυγερόπουλο με ένα καίριο σχόλιο, αναφερόμενος τόσο στην ταινία όσο και στην κατάσταση στην Ελλάδα: «Είδα το ντοκιμαντέρ σας με μεγάλο ενδιαφέρον και συχνά με μια δυνατή συγκίνηση. Είναι μια σοβαρή και απαραίτητη ταινία που δείχνει τα τρομερά χρόνια που περνά ο ελληνικός λαός. Η ταινία σας είναι ένα ιστορικό γεγονός. Ελπίζω κάποια αλλαγή να έρθει γρήγορα».
Στις μετρημένες σταθερές αξίες της φετινής Μπερλινάλε αξίζει να συμπεριλάβουμε την τελευταία ταινία για τον Σέρλοκ Χολμς, σε σκηνοθεσία Μπιλ Κόντον, ένα είδος ελεγείας για τον ήρωα του Κόναν Ντόιλ (η ταινία βασίζεται στο βιβλίο του Μιτς Κάλιν «A Slight Trick of the Mind» που κυκλοφόρησε το 2005), το «Mr. Holmes».
Ο 93χρονος Σέρλοκ Χολμς (Ιαν Μακ Κέλεν) παρουσιάζει τα πρώτα σημάδια, αποδυνάμωσης του κοφτερού μυαλού του και παρ' όλα αυτά αγωνίζεται να ξεδιαλύνει την πραγματικότητα από τη φαντασία, λύνοντας ένα τελευταίο αίνιγμα...
Άλλη μια ταινία - όχημα για σπουδαίες ερμηνείες Βρετανών ηθοποιών ήταν το «45 years» με τη Σαρλότ Ράμπλινγκ και τον Τομ Κόρτνεϊ (τον θυμάστε στη «Μοναξιά του δρομέα μεγάλων αποστάσεων»;). Θεατρογενής η ταινία, αναφέρεται σε ένα ηλικιωμένο ζευγάρι, που ετοιμάζεται να γιορτάσει την 45η επέτειό του. Μοιάζουν να είναι οι ιδανικοί σύζυγοι, αλλά κρυμμένα μυστικά από το παρελθόν ανατρέπουν τα δεδομένα... Η ταινία είναι η τρίτη μεγάλου μήκους του Βρετανού σκηνοθέτη Άντριου Χέιγκ, αλλά η προσοχή στρέφεται σίγουρα στον πρωταγωνιστή, τον Τομ Κόρτνεϊ, ο οποίος για χρόνια προτιμούσε το θέατρο από το σινεμά και επιστρέφει τώρα στη μεγάλη οθόνη ενώ βρίσκεται κοντά στα 80 του χρόνια.
Ο 72χρονος Πίτερ Γκριναγουέι παρουσίασε εδώ στο Βερολίνο την ταινία «Ο Αϊζενστάιν στο Γουαναχουάτο», προκαλώντας ένα μικρό σκάνδαλο, ακόμα και για τα δεδομένα της Μπερλινάλε. Το φιλμ εστιάζει στην ομοφυλοφιλία του Αϊζενστάιν, την περίοδο που είχε ταξιδέψει στο Μεξικό, στα 1931, για να γυρίσει το «Que Viva Mexico», το οποίο ουδέποτε ολοκληρώθηκε, παρά τα χιλιάδες μέτρα φιλμ που τράβηξε με το συνεργείο του. Για τον ρόλο του Αϊζενστάιν ο Γκριναγουέι βρήκε έναν Φινλανδό ηθοποιό ονόματι Έλμερ Μπακ (κάποιοι σχολίασαν σαρκαστικά ότι ο τρόπος που ερμηνεύει τον Ρώσο σκηνοθέτη θυμίζει περισσότερο τον Χάρπο Μαρξ). Φαίνεται πάντως ότι ο σκηνοθέτης (ο οποίος «ανακάλυψε» τον Αϊζενστάιν το 1959, σε ηλικία 19 ετών, βλέποντας σε κινηματογράφο του Λονδίνου την «Απεργία») έχει προσδιορίσει κοινά στοιχεία ανάμεσα στις δικές του αναζητήσεις και εκείνες του Αϊζενστάιν, όπως το δίπολο «σεξ/θάνατος». Ανακοίνωσε μάλιστα ότι ετοιμάζει μια δεύτερη ταινία για τον Ρώσο σκηνοθέτη, για ένα σχετικά άγνωστο κινηματογραφικό του εγχείρημα στην Ελβετία, το οποίο που έχει χαθεί. Ο Γκριναγουέι δεν παρέλειψε βέβαια να κατηγορήσει και τη σύγχρονη Ρωσία του Πούτιν για ομοφοβία, καθώς από τη Μόσχα απέρριψαν κάθε πρότασή του για συνεργασία.
Η Μπερλινάλε φέτος τίμησε τον Βιμ Βέντερς (προβάλλοντας τον «Αμερικανό φίλο», από την εποχή που κάθε ταινία του ήταν «γεγονός» για τους κινηματογραφόφιλους). Σχεδόν 70 ετών σήμερα, ο Βέντερς παρουσίασε στο Φεστιβάλ, εκτός συναγωνισμού, την τελευταία, τρισδιάστατη ταινία του, «Every thing will be fine» («Όλα θα πάνε καλά»). Ο Τζέιμς Φράνκο υποδύεται έναν συγγραφέα, που η ζωή του θα ανατραπεί έπειτα από ένα τροχαίο με θύμα ένα παιδί. Η μητέρα του παιδιού (Σαρλότ Γκενσμπούρ) θα προσπαθήσει να τον συγχωρήσει. «Ακόμα και ο τίτλος της ταινίας, 'Όλα θα πάνε καλά', έχει κάτι από παραμύθι», είπε ο Βέντερς στη συνέντευξη Τύπου. «Όμως το ουσιαστικό θέμα της ταινίας είναι το πώς γιατρεύουμε τις πληγές... Είχα την ανάγκη να μιλήσω γι' αυτό το θέμα».
Από τη Ρωσία του Πούτιν, ο Αλεξέι Γκέρμαν ο νεότερος έφερε στο Βερολίνο την ταινία «Κάτω από τα ηλεκτρικά σύννεφα»: Στο επίκεντρο της αφήγησης είναι ένα τεράστιο κτίριο που μένει μισοτελειωμένο όταν ο ιδιοκτήτης - ολιγάρχης θα βρεθεί νεκρός. Οκτώ ιστορίες με διαφορετικούς χαρακτήρες, τα παιδιά του νεκρού που επιστρέφουν στη χώρα, ο αρχιτέκτονας του κτηρίου σε υπαρξιακή κρίση, ένας διανοούμενος που δουλεύει σε ένα περιφερειακό μουσείο...
Το «Petting Zoo» είναι μια ανεξάρτητη αμερικανική παραγωγή, στην οποία έχει συνεργαστεί και η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη. Σηνοθετικό ντεμπούτο της Μίκα Μαγκί. Ηρωίδα της ταινίας είναι η 17χρονη Λέιλα, που τελειώνει το γυμνάσιο στο Τέξας. Μια ξαφνική εγκυμοσύνη θα της στερήσει την υποτροφία που είχε εξασφαλίσει, καθώς οι γονείς της δεν της επιτρέπουν να κάνει έκτρωση και μονάχα η γιαγιά της θα σταθεί δίπλα της.