Seven Film Gallery

Jan Svankmajer

Να κάποιος που αξίζει την προσοχη μας! Όχι, δεν ανακάλυψα το νέο μεγάλο ταλέντο του σύγχρονου κινηματογραφικού στερεώματος –δυστυχώς.. Η ‘ανακάλυψή’ μου παει πολλά χρόνια πίσω και είναι λίγο-πολύ γνωστή στις ‘παλιές καραβάνες’. Για όσους όμως έρθουν -όπως η γράφουσα- μέσα από το φετινό Φεστιβαλ για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του Jan Svankmajer, σίγουρα θα μείνουν με το στόμα ανοιχτό! Σουρεαλιστής, αιρετικός, πρωτοποριακός, ένας «αλχημιστής των εικόνων» (Τσέχος γαρ) ο Svankmajer είναι ο,τι πιο πρωτότυπο είδα ως τώρα στο Φεστιβαλ-κι ας μας έρχεται από προηγούμενες δεκαετίες!! Η πρώτη επαφή έγινε με τις μικρού μήκους ταινίες του (και συγκερκιμένα ένα μικρό μέρος τους), στις οποίες κυριαρχεί ο σκοτεινός σουρεαλισμός και ο άγριος σαρκασμός, μέσα από σκηνές που συμπλέκουν την πραγματικότητα με τα όνειρα και τις φαντασιώσεις. Ο ιδιοφυής σκηνοθέτης παίζει διαρκώς με τις μορφές μέσα από πανέξυπνα animation και ασκεί έμμεσα κριτική επί παντός του επιστητού, αξιοποιώντας στο έπακρο την.. ‘σουρεαλιστική αδεία’που του δίνεται. Βασική πηγή έμπνευσης –όπως δήλωσε ο ίδιος στη συζήτηση που ακολούθησε την τιμητική του βράβευση με τον Χρυσό Αλέξανδρο – είναι τα όνειρα και η παιδική ηλικία («ζωή χωρίς όνειρα είναι μισή ζωή»), ενώ κυρίαρχο θέμα που πάντα τον απασχολεί είναι η ελευθερία και η χειραγώγηση. Πολυσχιδής και αντιφατική προσωπικότητα (γι’αυτό άλλωστε και τόσο ενδιαφέρουσα!), είναι εκτός των άλλων και ζωγράφος, ποιητής, συγγραφές και γλύπτης. Δηλώνει αναρχικός (διώχθηκε από το σοβιετικό καθεστώς για το έργο του) όμως αρνείται την απόλυτη και χωρίς περιορισμούς ελευθερία και είναι τόσο αφοσιωμένος και απορροφημένος από το έργο του που δεν δίαστασε να δηλώσει οτι αδιαφορεί τόσο για την κατάσταση του σύγχρονου κινηματογράφου, όσο και για το μέλλον του (το οποίο, αρκέστηκε να πει, προοιωνίζεται σκοτεινό, μια και ‘έχουμε ήδη μπει σε έναν δρόμο χωρίς επιστροφή’).
Δεν ξέρω για εσάς, πάντως εγώ θα τρέξω να προλάβω τις υπόλοιπες προβολές του αφιερώματος στον κύριο ευελπιστώντας οτι θα αποδειχθούν εξίσου πρωτότυπες και απολαυστικές.

(Επιφυλάσσομαι και θα επανέλθω με συγκεκριμένες κριτικές..!)

Μαριάννα Ράντου