Seven Film Gallery

Η ΑΚΡΗ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ
Auf Der Anderen Seite
The edge of Heaven

Σκηνοθεσία & Σενάριο : Fatih Akin
Φωτογραφία: Rainer Klausmann
Μουσική: Shantel
Με τους: Nurgül Yesilçay
Baki Davrak
Tuncel Kurtiz
Hanna Schygulla
Patrycia Ziolkowska
Nursel Köse



Ανθρώπινη, συγκινητική, ρεαλιστική. Τρεις επιθετικοί προσδιορισμοί που περιγράφουν, σχολιάζουν, ορίζουν και αποσαφηνίζουν την ταινία. Έξι μοιραίοι χαρακτήρες, δύο ανθρώπινες πυραμίδες που δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης και καταλήγουν εν τέλει σε δύο ατυχείς θανάτους. Πρόκειται για την βραβευμένη ταινία του Τούρκου σκηνοθέτη Φατίχ Ακίν, “Η άκρη του ουρανού”.

Περιγραφή: Η Γιετέρ (=όχι άλλο) είναι χήρα, μετανάστρια στη Γερμανία, τουρκάλα στην καταγωγή, ιερόδουλη στο επάγγελμα. Ο Αλί συνταξιούχος, χήρος που κατοικεί στο Αμβούργο. Ο Ναζάτ, γιος του Αλί, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Βρέμης διδάσκει γερμανική φιλοσοφία. Η Αϊτέν (=μισοφέγγαρο), κόρη της Γιετέρ, μέλος αντιστασιακής οργάνωσης στην Τουρκία που αγωνίζεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το δικαίωμα της ελευθερίας στην γνώση και την μόρφωση. Η Λότε, σύντροφος της Αϊτέν, γερμανίδα φοιτήτρια της ισπανικής και της αγγλικής φιλολογίας. Η μητέρα της Λότε, στοργική και υπομονετική με μοναδικό σκοπό να προστατεύσει την κόρης της από τα λάθη που θυμίζουν το δικό της παρελθόν.

Χαρακτήρες: Όλα φαντάζουν ειδυλλιακά, το παιχνίδι όμως της μοίρας και των συμπτώσεων προδιαγράφει ξεχωριστά, για καθέναν από τους παραπάνω ήρωες ένα μοιραίο μέλλον και μία ατυχή έκβαση. Ο Ακίν καταφέρνει να πλάσει ήρωες, να διαμορφώσει χαρακτήρες, οι οποίοι δρουν, λειτουργούν και πρωταγωνιστούν στο προσκήνιο βάσει συγκινησιακού κινήτρου. Απουσιάζει από αυτούς η πλήρης συνείδηση, η ψυχρή λογική και η σωφροσύνη καθιστώντας τους εγκλωβισμένους μέσα στις πράξεις τους.
Ο ίδιος ο Ακίν ως από μηχανής θεός, ωστόσο, μέσω του Ναζάτ και της μητέρας της Λότε, προσπαθεί να αντισταθμίσει το πεπρωμένο με την επιστροφή τους στον τόπο γέννησης των πασχόντων ηρώων. Φάροι λογικής και συλλογικού πνεύματος, μέσω της πανεπιστημιακής γνώσης και της εμπειρίας της ζωής, βρίσκονται στην κορυφή δύο διαφορετικών πυραμίδων, αντίστοιχα. Βάση αυτών των πυραμίδων είναι η Γιετέρ και ο Αλί στην μία και η Αϊτέν μαζί με τη Λότε στην άλλη.
Σύμβολο-κλειδί στην ταινία είναι ο αριθμός τρία. Η τριμερής διάθρωσή της και οι τρεις χαρακτήρες που θεμελιώνουν τις αιτιακές σχέσεις μεταξύ των ηρώων, μας οδηγούν αυθόρμητα να καταλήξουμε σε αυτό το συμπέρασμα. Η απόδοση τίτλου σε κάθε κεφάλαιο και η αφιέρωσή του στα πρόσωπα που υπέκυψαν στο πεπρωμένο τους, υποδηλώνει ξεκάθαρα τη σχέση αίτιου-αιτιατού καθώς και το παιχνίδισμα του συγκυριακού με το παρόν.

Προβληματική: Κάθαρση, λύτρωση, μετάνοια. Ίσως τα πιο ουσιώδη μηνύματα που αντλούμε από την ταινία, πέρα από την σαφή υποδήλωση των κοινωνικών προβλημάτων στην σύγχρονη φοβική Ευρώπη και την αδιέξοδη πολιτική κατάσταση στην γειτονική Τουρκία. Και μέσα σε όλα αυτά δεν είναι καθόλου τυχαία η επιλογή της συμβολικής χρήσης των ονομάτων της Γιετέρ και της Αϊτέν. Η μετάνοια για την προηγούμενη ζωή και η ρήξη με το κατεστημένο και την αντικατάσταση του από έναν κόσμο που κυριαρχούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και η ελευθερία. Όσον αφορά τον τίτλο της ταινίας, ουσιαστικά βρισκόμαστε στο σημείο τομής-συνάντησης του ορίζοντα της θάλασσας και του ουρανού (θυμηθείτε τη σκηνή τέλους της ταινίας). Το σημείο που ανατέλλει και δύει ο ήλιος, το σημείο αρχής του τέλους αλλά και του τέλους μίας αρχής.

Κατακλείδα: Εν έτει 2008, ο σύγχρονος ευρωπαϊκός κινηματογράφος επαναπροσδιορίζει και αποσαφηνίζει τους στόχους και τους σκοπούς του, θέτοντας τον άνθρωπο στο επίκεντρο της σκηνής, όχι σαν λογική οντότητα αλλά υπό την επήρεια του συγκινησιακού φορτίου.


Δημήτρης Καρακατσάνης.