Seven Film Gallery

ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ







Επί δέκα μέρες (17-26 Νοεμβρίου) οχτώ αίθουσες, κάμποσοι εκθεσιακοί χώροι και Αποθήκες, στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, θα ζουν και θα αναπνέουν κινηματογραφικά. Το 47ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης είναι πανέτοιμο να υποδεχτεί Θεσσαλονικιούς θεατές αλλά και σκηνοθέτες από όλο τον κόσμο, νέους και καταξιωμένους. Διακόσιες τριάντα οχτώ ταινίες μεγάλου μήκους διεκδικούν το βλέμμα μας και τον χρόνο μας.


Η Δέσποινα Μουζάκη παρουσίασε χθες, παρουσία του υπουργού Πολιτισμού Γιώργου Βουλγαράκη, το υπέρ το δέον πλούσιο πρόγραμμα της φετινής διοργάνωσης, που έχει για μια ακόμη χρονιά και έντονο αναπτυξιακό χαρακτήρα εξ ου και ο νέος χώρος, το Industry Center, στην Αποθήκη 8. Τρία εκατομμύρια ευρώ κόστιζει το φεστιβαλικό δεκαήμερο, αλλά χαλάλι του.

Ας επιχειρήσουμε να χαράξουμε μια πρώτη δειλή πορεία ανάμεσα σε ταινίες και πρόσωπα. Το φεστιβάλ είναι ανοιχτό, άλλωστε, σε δεκάδες άλλες...


«Ροζ» του Αλέξανδρου Βούλγαρη (Διεθνές Διαγωνιστικό)
**Ο ΜΙΚΡΟΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ: ο νεότερος Ελληνας σκηνοθέτης, που επιλέχτηκε ποτέ για το Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα. Ο 25χρονος γιος του Παντελή Βούλγαρη και της Ιωάννας Καρυστιάνη, Αλέξανδρος Βούλγαρης, που είχε εντυπωσιάσει με την τόλμη της πρώτης του ταινίας («Κλαις;») επιστρέφει με το «Ροζ», μια ιστορία αγάπης ανάμεσα σε έναν 24χρονο (τον υποδύεται ο ίδιος) και μία 11χρονη από την Ουκρανία (Ρομάνα Λόμπατς). Ο άλλος Ελληνας που διεκδικεί τον Χρυσό Αλέξανδρο είναι ο Γιάννης Οικονομίδης με την «Ψυχή στο στόμα», που μπορεί να υπερηφανεύεται ότι, πριν από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, πήγε την ταινία του στις Κάνες («Semaine de la Critique»).


«Μέρα-Νύχτα» της Τζούλια Λόκτεβ (Διεθνές Διαγωνιστικό)
**ΔΩΔΕΚΑ ΟΙ ΠΡΩΤΑΡΗΔΕΣ: τόσοι είναι οι ξένοι σκηνοθέτες που με την πρώτη ή τη δεύτερη ταινία τους επελέγησαν για το Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα. Μεξικό, ΗΠΑ, Αλγερία, Κορέα, Γερμανία, Καναδάς, Πολωνία, Ισλανδία, Κίνα, Βραζιλία και Ιράν οι χώρες τους, αν και οι περισσότερες ταινίες, τέσσερις από τις οποίες κάνουν στη Θεσσαλονίκη παγκόσμια πρεμιέρα, είναι διεθνείς συμπαραγωγές. Αναμεσά τους και τρεις που διακρίθηκαν πρόσφατα στις Κάνες: «Πίσω στην πατρίδα» του Αλγερινού Ράμπα Αμέρ-Ζαϊμές, «Μέρα-Νύχτα» της Αμερικανίδας ρωσικής καταγωγής Τζούλια Λόκτεβ -για μια καμικάζι αυτοκτονίας στη νεοϋορκέζικη πλατεία Times Square (!) και «Ανάκτηση» του Πολωνού Σλαβομίρ Φαμπίνσκι.

**Η ΚΥΡΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΣ: γυναίκα και παραγωγός η πρόεδρος της Διεθνούς Κριτικής Επιτροπής. Πρόκειται για την Κριστίν Βασόν, που έχει επηρεάσει όσο κανένας άλλος το ανεξάρτητο αμερικανικό σινεμά και θεωρείται το ίδιο συνώνυμη με το φεστιβάλ του Σάντανς όσο και ο ιδρυτής του Ρομπερτ Ρέντφορντ. Ταινίες της; «Boys don't cry» που έδωσε στη Χίλαρι Σουάνκ το πρώτο της Οσκαρ, «Ο παράδεισος είναι μακριά» και «Velvet Goldmine» του Τοντ Χέινς, «Happiness» του Τοντ Σόλοντζ, «Kids» του Λάρι Κλαρκ κ.ά. Μαζί της στην Επιτροπή ονόματα κύρους: ο Ισπανός κριτικός κινηματογράφου στην «El Pais» και πρώην διευθυντής του φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν Ντιέγκο Γκαλάν. Η Βραζιλιάνα σκηνοθέτις τής «Πόλης του θεού» Κάτια Λουντ. Ο Δανός Μόγκενς Ρούγκοβ, γνωστός και ως «Γιατρός του Dogma», αφού έχει συνεργαστεί ή γράψει σενάρια του Λαρς Φον Τρίερ (»Ηλίθιοι») και του Τόμας Βιντερμπεργκ («Οικογενειακή γιορτή»). Ο Γάλλος διανομέας Πιερ Ρισιέν, ένας πολύ ισχυρός άνθρωπος τού παγκόσμιου σινεμά. Και η Κινέζα ηθοποιός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος Σου Τζινγκλέι, η πιο δημοφιλής της γενιάς της, αφού εκτός από ταινίες (τρεις θα δούμε στη Θεσσαλονίκη) έχει κάνει πολλή τηλεόραση.

**Ο ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΠΡΟΒΕΣ: αυτό κι αν είναι έκπληξη. Ο Λευτέρης Βογιατζής άφησε την «Ημερη» του Ντοστογιέφσκι και ανεβαίνει στο φεστιβάλ ως μέλος της Διεθνούς Κριτικής Επιτροπής. Το ξέρει το σινεμά και το αγαπάει. Καιρός δεν είναι να τον ξαναδούμε στη μεγάλη οθόνη; Από το 1995 και το «Ακροπόλ» του Παντελή Βούλγαρη έχει να κάνει ταινία.


«Mon colonel» του Λοράν Ερμπιέ, σε σενάριο Κώστα Γαβρά (εκτός συναγωνισμού)
**ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΓΑΒΡΑ: Μαμά, μπαμπάς και υιός Γαβράς έρχονται στο φεστιβάλ για τρεις λόγους: α) Προβάλλεται εκτός συναγωνισμού η ταινία του Λοράν Ερμπιέ «Mon colonel» για τα βασανιστήρια στην Αλγερία, στην οποία ο Γαβράς έχει γράψει το σενάριο και έχει κάνει την παραγωγή μαζί με τη σύζυγό του Μισέλ Ρέι Γαβράς, β) ο Γαβράς θα δώσει ένα master class και γ) η αναρχική γαλλική κολεκτίβα Kourtajme, με δραστηριότητα στον χώρο των μικρού μήκους ταινιών, της γραφιστικής και του ντιζάιν, της οποίας ο Ρομάν Γαβράς είναι συνιδρυτής· συνεργάζεται με το νέο τμήμα του φεστιβάλ, το DigitalWave.

**ΨΗΦΙΑΚΟΙ ΑΠΟ ΑΠΟΨΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΠΟ ΦΤΩΧΕΙΑ: επιτέλους μπήκαν με το δεξί στο φεστιβάλ οι ψηφιακές ελληνικές ταινίες, που διαθέτουν από φέτος δικό τους διαγωνιστικό τμήμα (DigitalWave) με βραβεία (από το ΕΚΚ). Είκοσι πέντε προτάσεις κατέφθασαν (πολλές από την περιφέρεια) και έντεκα προκρίθηκαν. Ανάμεσά τους και τρεις με γνωστές υπογραφές: Λουκία Ρικάκη («Τα κοινά: τι κοινό έχουμε»), Νίκος Αλευράς («Ερημος και μόνος για να μου φύγει ο πόνος»), Γιώργος Μπακόλας («Τ: Φαντάσου τον κόσμο χωρίς την εικόνα του»). Η αυλαία του τμήματος θα πέσει πανηγυρικά με την προβολή της καινούργιας ταινίας του πάντα πρωτοπόρου Κώστα Σφήκα «Μεταμόρφωση».


«Μακριά» του Νουρί Μπίλγκε Τζεϊλάν («Ματιές στα Βαλκάνια»)
**Ο ΤΟΥΡΚΟΣ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ: Το πάντα εξαιρετικό τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια» τιμά με αφιέρωμα τον κορυφαίο σκηνοθέτη Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν, Μέγα Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής των Κανών το 2003 με το «Μακριά». Προβάλλει το σύνολο του έργου του, αλλά και διοργανώνει στην Αγορά Μπεζεστένι έκθεση 50 μεγάλων φωτογραφιών του, με τοπία και ανθρώπους που συνάντησε στην Τουρκία κατά την προετοιμασία των ταινιών του. Παρέα τού κάνουν επιφανείς Βαλκάνιοι σκηνοθέτες: ανάμεσά τους η Βόσνια Γιασμίλα Ζμπάνιτς της «Grbavica» («Σεράγεβο, σ' αγαπώ», ο ανόητος ελληνικό τίτλος), που πήρε φέτος Χρυσή Αρκτο στο Βερολίνο, ο Ρουμάνος Κορνέλιου Πορομπόιου τού «Ηταν ή δεν ήταν;», Χρυσή Κάμερα φέτος στις Κάνες, αλλά και ο μέγας συμπατριώτης του Λουσιάν Πιντίλιε με το «Tertium Non Datur».


«Αλίκη» του Τσέχου Γιαν Σβανκμάγιερ («Ημέρες Ανεξαρτησίας»)
**ΓΙΑΝ ΣΒΑΝΚΜΑΓΙΕΡ, ΣΟΥΡΕΑΛΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ: Ισως και να 'ναι η μεγαλύτερη προσφορά του φεστιβάλ, που είθισται να μας συστήνει νέα πρόσωπα. Ο Τσέχος σκηνοθέτης, animation δημιουργός, γραφίστας, σχεδιαστής, γλύπτης, ποιητής και συγγραφέας Γιαν Σβανκμάγιερ είναι σήμερα 72 χρόνων, αλλά θεωρείται ότι έχει επηρεάσει τον Τέρι Γκίλιαμ και τον Τιμ Μπάρτον, ενώ ο Μίλος Φόρμαν ευφυώς τον έχει περιγράψει σαν έναν συνδυασμό Ντίσνεϊ και Μπουνιουέλ. Ηταν αντικαθεστωτικός επί κομμουνισμού (εξ ου και η ταινιούλα του «Ο θάνατος του σταλινισμού στη Βοημία»), ρέπει, όμως, κυρίως προς τα σουρεαλιστικά παραμύθια. Πέντε ταινίες μεγάλου μήκους (ανάμεσά τους η εμπνευσμένη από τον Λούις Κάρολ «Αλίκη»), είκοσι έξι μικρού, και μια έκθεση με τίτλο «Το μάτι της Φαντασίας, το χέρι της Φαντασίας» στο Γένι Τζαμί αποτελούν το αφιέρωμα που του ετοίμασαν οι «Ημέρες Ανεξαρτησίας», το τμήμα που διευθύνει ο Λευτέρης Αδαμίδης.

* ΟΤΑΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΗΜΑΣΤΑΝ ΚΙ ΕΜΕΙΣ: Πολύ σημαντικό κινηματογραφικά και ιδεολογικά το αφιέρωμα «Σε ξένο τόπο: 50 χρόνια μετανάστευσης στον ελληνικό κινηματογράφο», που θα ταξιδέψει και σε ξένα φεστιβάλ. Διότι ανάμεσα στις 29 ταινίες του (μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ) δεν περιλαμβάνονται μόνο οι πρόσφατες που μιλούν για Αλβανούς, Κούρδους και Ρώσους («Απ' το χιόνι», «Μιρουπάφσιμ», «Κατώι», «Υπάρχουν λιοντάρια στην Ελλάδα;») και υπογράφουν και αλλοδαποί συμπολίτες μας (Μπόικο, Αλιμάνι). Ευκαιρία να θυμηθούμε τα δικά μας μεταναστευτικά δεινά, μπας και ανθρωπέψουμε λιγάκι. Θα τα ξαναδούμε σε ιστορικές ταινίες, όπως τις «Γράμμα από το Σαρλερουά» του Λάμπρου Λιαρόπουλου, «750.000» του Αλέξη Γρίβα, «Γράμματα από την Αμερική» του Λάκη Παπαστάθη, «Τελευταίος σταθμός Κρόιτσμπεργκ» του Γιώργου Καρυπίδη, «Ελληνική Κοινότητα Χαϊδελβέργης» του Λευτέρη Ξανθόπουλου κ.ά.


Η Ναστάζια Κίνσκι στο «Παρίσι, Τέξας» του Βιμ Βέντερς
**ΕΝΑΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΦΙΛΟΣ: Κι όμως ζει, βασιλεύει και δημιουργεί ο άνθρωπος που πριν από 33 χρόνια μάς έκανε και τρέχαμε να δούμε την «Αλίκη στις πόλεις» και αργότερα τον «Αμερικανό φίλο», την «Κατάσταση των πραγμάτων», το «Παρίσι, Τέξας»... Μόνο που ο σημερινός κινηματογράφος, προσωπικότητες σαν τον Βιμ Βέντερς προτιμά να τις στέλνει για μελέτη σε μουσεία και πανεπιστήμια. Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης , όμως, τον κάνει κεντρικό του πρόσωπο. Προβάλλει 27 ταινίες του και οργανώνει φωτογραφική έκθεση, δική του και της συζύγου του Ντονάτα Βέντερς (Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης). Ο μέγας Γερμανός θα δώσει το «παρών» όχι μόνο στις αίθουσες αλλά και σε ένα master class με θέμα το road movie. Παρέα του στην έδρα μια άλλη διασημότητα, ο Βραζιλιάνος σκηνοθέτης Βάλτερ Σάλες («Ημερολόγια Μοτοσικλέτας»). Αυτός έχει τη θέση του στο φεστιβάλ λόγω του αφιερώματος στον βραζιλιάνικο κινηματογράφο με 18 ταινίες.


Ο Χ. Στέργιογλου στις «Ωρες κοινής ησυχίας» της Κατερίνας Ευαγγελάκου (ελληνικό τμήμα)
**Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ: Αναβαθμισμένη η παρουσία του ελληνικού κινηματογράφου λόγω του DigitalWave, αλλά ας μην ξεχνάμε το παλιό καλό σελουλόιντ. Ετσι, 17 ταινίες μυθοπλασίας, 4 ντοκιμαντέρ και 39 μικρού μήκους, όλη δηλαδή η πρόσφατη παραγωγή περνάει από τις αίθουσες του φεστιβάλ για να έχει το δικαίωμα να διεκδικήσει ένα από τα πολλά Κρατικά Κινηματογραφικά Βραβεία, που θα απονεμηθούν στις 27 Νοεμβρίου. Την ίδια στιγμή δύο σημαντικοί και ιδιαίτεροι δημιουργοί, ο λατρεμένος του φεστιβάλ Σταύρος Τσιώλης (12 ταινίες) και ο Δήμος Θέος, που έγραψε τη δική του ιστορία μόνο με 4 ταινίες (ανάμεσά τους οι «Εκατό ώρες του Μάη» και το «Κιέριον»), δικαιούνται τα ολόδικά τους αφιερώματα αλλά και ειδικές εκδόσεις.


«Πόλη των κοριτσιών» του Τζιμ Μακ Κέι («Ημέρες Ανεξαρτησίας»)
* ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΕΞΕΙ: Το τμήμα «Ημέρες Ανεξαρτησίας» δίνει και πάλι έμφαση στους «Νέους Αμερικανούς». Εναν, όμως, τον ξεχωρίζει και τον συστήνει επιμόνως. Πρόκειται για τον 44χρονο Τζιμ ΜακΚέι, που τον συγκρίνουν με τον Λόουτς και τους Νταρντέν, αλλά είναι παιδί του Κασσαβέτη και του Φρέντερικ Γουάισμαν και γέννημα-θρέμμα της σύγχρονης πολυπολιτισμικής Νέας Υόρκης. Ρεαλιστής και με κοινωνικό προβληματισμό φέρνει στο φεστιβάλ τις τέσσερις μόλις ταινίες του, ο «Αγγελος», μάλιστα, με ήρωες μια κοινωνική λειτουργό και τον νεαρό Αφροαμερικανό προστατευόμενό της, θα κάνει στη Θεσσαλονίκη την παγκόσμια πρεμιέρα του. Δικό τους ιδιαίτερο χώρο στις «Ημέρες Ανεξαρτησίας» έχουν δύο ακόμα «άγνωστοι» σκηνοθέτες, ο 28χρονος Ρόινστον Ταν από τη Σιγκαπούρη, που η πρώτη του ταινία («15») παίχτηκε λογοκριμένη, και η Γερμανίδα Βαλέσκα Γκρίζεμπαχ, που οι δύο ταινίες της («Be my star», «Longing») ξεχώρισαν χάρη στον μινιμαλισμό τους και το παιχνίδι της μυθοπλασίας με το ντοκιμαντέρ.

**FOCUS ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ: Νέο τμήμα του Φεστιβάλ το Focus και με άποψη. Είναι το μόνο που θα διαλέγει τις ταινίες του με βάση ένα συγκεκριμένο θέμα. Για φέτος ο Κωνσταντίνος Κοντοβράκης, που έχει την ευθύνη του, διάλεξε το «Εφηβικός πόθος/εφηβικός πόνος» και συγκέντρωσε 12 ταινίες από όλο τον κόσμο. Για να δούμε, οι έφηβοι του ελληνικού Βορρά θα ανακαλύψουν σ' αυτές τον εαυτό τους;

**ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΙΟ ΕΣΤΕΤ ΚΑΙ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΥΣ: Τα εικαστικά φλερτάρουν με το σινεμά. Και το φεστιβάλ, για μία ακόμα χρονιά, στήνει ευήκοον ους. Σημειώστε και μην παραλείψετε να δείτε: α) τα βίντεο της Κινέζας Κάο Φέι, που θα προβάλλονται κυκλικά όλη μέρα στον χώρο των Λουτρών στα Λουλουδάδικα-Γιαχουντί Χαμάμ, β) την έκθεση της Ιβ Σάσμαν στην Αποθήκη Β1 στο λιμάνι, που οργανώνει το Ιδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου και το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, αλλά και την παγκόσμια πρεμιέρα της video opera «The Rape of the Sabine Women» στο «Ολυμπιον» και γ) την εγκατάσταση-περιβάλλον της Λήδας Παπακωνσταντίνου στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και τις προβολές όλων των φιλμ της.

Βενα Γεωργακοπουλου ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ