Στην ταινία που σας προτείνουμε σήμερα, η οποία έχει επίσης έντονα αλληγορικό χαρακτήρα, προκύπτει και ένα δεύτερο κριτήριο: η αλληγορία να μην είναι ιδιαίτερα εξόφθαλμη, να αφήνει χώρο για ενεργό συμμετοχή στο μυαλό. Αυτό ίσχυε απολύτως, όπως σας γράψαμε, για την «Υπηρέτρια», που είναι μια ταινία γεμάτη με υπονοούμενα θαμμένα σε διάφορα αφηγηματικά βάθη, δεν ισχύει όμως και για το «Δέντρο που ψιθύριζε», ένα αξιοπρεπές δράμα σαφώς χαμηλότερων προσδοκιών, στο οποίο η αλληγορία γίνεται μάλλον κραυγαλέα και κυριαρχεί εις βάρος της καθαυτό ιστορίας της ταινίας.
Πρόκειται για την ιστορία μιας οικογένειας με τέσσερα παιδιά κάπου στην απόμακρη, ειδυλλιακή ύπαιθρο της Αυστραλίας, στην οποία πεθαίνει ξαφνικά ο πατέρας. Η μάνα βυθίζεται στο πένθος, τα τρία παιδιά το παλεύουν, η μικρή κόρη όμως, βρίσκει αποκούμπι στο επιβλητικό δέντρο της αυλής, στο οποίο πείθεται ότι κατοικεί η ψυχή του πατέρα της. Σιγά-σιγά μάλιστα μυεί και τη μητέρα της στο μυστικό, κι αυτή ανακαλύπτει ότι το βραδινό σκαρφάλωμα στα χοντρά κλαδιά του δέντρου και η εξομολόγηση στο πνεύμα του αποθανόντος μπορούν να έχουν ευεργετική επίδραση στο καλμάρισμα των νεύρων και την ανακούφιση από το συναίσθημα της απώλειας. Δυστυχώς, όμως, το δέντρο μοιάζει να έχει τη δική του ζωή, αναπτύσσεται, οι ρίζες του μπλέκονται με τα θεμέλια του σπιτιού, και φτάνει στο σημείο να απειλήσει την ίδια τη ζωή των μελών της οικογένειας. Η μόνη λύση δεν είναι άλλη από το κόψιμο, κάτι βέβαια στο οποίο αντιστέκεται σθεναρά η κόρη…
Δεν απαιτείται ιδιαίτερο μυαλό για να καταλάβει κανείς ότι το δέντρο αποτελεί την κεντρική μεταφορά της ταινίας, η οποία περιστρέφεται γύρω από το ερώτημα της σχέσης του ανθρώπου με το παρελθόν. Σε ποιο βαθμό η σχέση μας με το παρελθόν μας θρέφει και μας χαλυβδώνει και σε ποιο σημείο μετατρέπεται πλέον σε βαρίδι που μας κρατά σιδεροδέσμιους και δεν μας αφήνει να προοδεύσουμε; Ενδιαφέρον ερώτημα, χαμηλότονα δοσμένο, χωρίς πολλούς μελοδραματισμούς, αλλά με υπερβολικά απροκάλυπτη απάντηση. Εκεί που η ταινία κερδίζει κάποιους πόντους είναι στην αναπαράσταση της φύσης και στον τρόπο που αυτή εμπλέκεται στην ιστορία.
Από τη μια μεριά μάς παρουσιάζεται φιλόξενη μέσα στην αγέρωχη ομορφιά της, από την άλλη όμως γίνεται απειλητική, όχι μόνο με το δέντρο που σφιχταγκαλιάζει το σπίτι, αλλά και με βατράχια, νυχτερίδες, σαύρες, που διεισδύουν μέσα σ’ αυτό, ενώ στο τέλος μια λυσσαλέα καταιγίδα έρχεται να ολοκληρώσει την επίθεση και την αίσθηση απειλής. Εισάγεται έτσι ένας βαθμός πάντα ευπρόσδεκτης αμφισημίας, με τη φύση να αγκαλιάζει αρμονικά, αλλά και να περισφίγγει και να εκφοβίζει την οικογένεια. Η φύση γίνεται το όχημα του παρελθόντος, αυτό που προσδίδει σταθερότητα στον άνθρωπο, συνδέοντάς τον με τις γήινες ρίζες και τη βιολογική του ιστορία, ταυτόχρονα όμως τον δεσμεύει, τον περιορίζει και δεν του επιτρέπει να απελευθερωθεί.
Ενδιαφέροντες προβληματισμοί, αμιγώς κινηματογραφικά δοσμένοι μέσα από τη φωτογραφία και το μοντάζ, σε μια ταινία που περνάει με άνεση τον χαμηλό πήχη που η ίδια με ταπεινοφροσύνη έχει θέσει.
Άγγελος Γιάννου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου