Σκηνοθεσία: Vera Farmiga Παίζουν: Vera Farmiga, Norbert Leo Butz, Dagmara Dominczyk, John Hawkes, Joshua Leonard ΗΠΑ, 2011. Διάρκεια: 109΄
Ταινίες με θέμα την θρησκευτική πίστη δεν συναντούμε συχνά στην παγκόσμια κινηματογραφία, πολύ δε περισσότερο στην αμερικανική. Ίσως να φταίει το ότι πρόλαβε και τα είπε όλα ο Ντράγερ με τον Λόγο, αν και δεν νομίζω οι Αμερικάνοι να το πήραν χαμπάρι. Ίσως πάλι να φταίει ότι η θρησκεία και οι μεταφυσικοί προβληματισμοί θεωρούνται κάπως εκτός κοινωνίας και ιστορίας, δεν δένουν με το στοιχείο του κοινωνικά επίκαιρου που πρέπει να διαθέτει ο κινηματογράφος και η τέχνη γενικώς, αλλά ούτε κι αυτό δε νομίζω να πολυνοιάζει τους Αμερικάνους, οι οποίοι στο κάτω-κάτω έχουν αλλεργία στην κοινωνική κριτική. Οπότε το μόνο που μένει να υποθέσουμε είναι πολύ απλά ότι το θέμα θρησκεία δεν πουλάει. Κι αυτό σίγουρα το λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη τους στο Χόλιγουντ. Ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος έχει πειστεί για τη δυνατότητα της επιστήμης να δίνει απαντήσεις στα μεγάλα θεωρητικά και πρακτικά προβλήματα της ζωής. Ο Θεός δεν χωράει στο κοσμοείδωλό του. Γιατί η πίστη είναι μια διαδικασία αντιθετική της επιστήμης και του ορθολογισμού. Ακόμα κι αν δεχτούμε ότι το αντικείμενο της πίστης, αυτό δηλαδή στο οποίο πιστεύουμε, δεν έρχεται σε σύγκρουση με τα πορίσματα της επιστήμης (και ο μόνος τρόπος να συμφιλιώσουμε θρησκεία και επιστήμη είναι πράγματι να θεωρήσουμε ότι φυσική και μεταφυσική δεν τέμνονται πουθενά), παραμένει το πρόβλημα ότι καλούμαστε να αποδεχθούμε τη θρησκεία μέσω μιας διαδικασίας πίστης και όχι λόγου. Μέσω μιας διαδικασίας βιωματικής, υπερβατικής, ενστικτώδους, και όχι έλλογης και αναστοχαστικής. Με άλλα λόγια, στον Θεό δεν καταλήγουμε δια των μεθόδων της έλλογης φιλοσοφικής και επιστημονικής σκέψης. Αυτό ακριβώς είναι και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει και η Κορίν, ηρωίδα της ταινίας που σας προτείνουμε αυτή τη βδομάδα, για να έρθουμε και σ’ αυτή. Έχοντας δεχθεί από μικρή την υποδόρια επήρεια του κατηχητικού και καταφέρνοντας σαν από θαύμα να σώσει τη ζωή του μωρού της σε ένα αυτοκινητιστικό, αποφασίζει μαζί με τον άνδρα της να στραφεί στη θρησκεία, η οποία μάλιστα στην ταινία παίρνει τη μορφή μιας μάλλον φονταμενταλιστικής προτεσταντικής σέχτας που ίσως και να προσεγγίζει την αίρεση, αν και αυτά στην Αμερική των μόλις διακοσίων σαράντα χρόνων ιστορίας δεν έχουν και τόση σημασία. Το ζήτημα με την Κορίν είναι ότι διαθέτει κριτική σκέψη, είναι αμφισβητίας εκ πεποιθήσεως. Από τη μια μεριά καταφέρνει να έχει στη θρησκευτική της ζωή μια προσέγγιση βιωματική, να ευχαριστιέται δηλαδή την κοινή ζωή με τα άλλα μέλη της εκκλησίας, να τραγουδάει μαζί τους, να προσεύχεται, να ακούει τον πάστορα να βγάζει εκείνα τα κλασικά στερεοτυπικά κηρύγματα, από την άλλη όμως μια φωνή μέσα της τής λέει: «σκέψου. Αμφισβήτησε». Με λίγα λόγια, όπως θα έλεγε κι ένας παπάς, «έχει το διάβολο μέσα της». Αυτό το τριπ το βγάζει αρκετά πετυχημένα η ταινία, και γιατί κρατάει μια βασανιστική ουδετερότητα, δεν κατακρίνει, ούτε επιδοκιμάζει τίποτα, αλλά και γιατί η πρωταγωνίστρια, η οποία τυγχάνει και σκηνοθέτρια της ταινίας, η Βέρα Φορμίγκα, καταφέρνει με το παίξιμό της να εκφράσει όλη αυτή την εσωτερική βάσανο και διαπάλη της ηρωίδας. Η Φορμίγκα, η οποία είχε διακριθεί πριν δυο χρόνια ως παρτενέρ του Τζορτζ Κλούνεϊ στο Ραντεβού στον αέρα, έχει τον αέρα της σταρ, μια φυσική ακτινοβολία, μια λάμψη, και επιπροσθέτως ένα ιδιαίτερα εκφραστικό πρόσωπο, στο οποίο έχει τη δυνατότητα να συμπυκνώνει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα συναισθηματικές μεταβολές που άλλοι θα χρειαζόταν ίσως ολόκληρες σκηνές για να εκφράσουν. Σαν σκηνοθέτρια οι επιδόσεις της Φορμίγκα είναι λιγότερο εντυπωσιακές, εμφανίζει μια προσκόλληση στα μεσαία πλάνα τηλεοπτικής αισθητικής, επιλογή κατ’ εξοχήν συντηρητική, γιατί θέλει αρετή και τόλμη τόσο το πολύ κοντινό πλάνο, όσο και το πολύ μακρινό, συντηρητική όμως είναι συνολικά η προσέγγισή της στο θέμα, οπότε κάπως έτσι το σώζει. Το έτερο πρόβλημα είναι ότι όλες οι σκηνές θρησκευτικής ζωής είναι στερεοτυπικές, εντελώς διεκπεραιωτικές, σαν να είναι τόσο η ίδια η Φορμίγκα όσο και οι υπόλοιποι ηθοποιοί που ενσαρκώνουν τους αντίστοιχους ρόλους παντελώς άσχετοι με το θέμα. Τα δε κηρύγματα του πάστορα είναι ικανά να απωθήσουν και τον πλέον καλόπιστο θρησκομανή. Εκεί που ταινία αριστεύει είναι στην αναπαράσταση της οικογενειακής ζωής. Υπάρχει μάλιστα μια σκηνή προς το τέλος, όπου το ζευγάρι ξανασυναντιέται μετά από καιρό μπροστά στα μάτια τόσο των παιδιών, όσο και των γονέων της Κορίν, η οποία αποτελεί πραγματικά σκηνή ανθολογίας, με εξαιρετικά πυκνά νοήματα και συναισθήματα. Συνολικά η ταινία βλέπεται άνετα, διαθέτει θέμα ενδιαφέρον και σχετικά πρωτότυπο, εντυπωσιακή πρωταγωνίστρια, κάποιες εξαιρετικές σκηνές και έναν μετρημένο και συντηρητικό τρόπο να προσεγγίζει και να αναπαριστά τα πράγματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου