του Jan Svankmajer
Δανειζόμενος τον κεντρικό πυρήνα της κλασσικής ιστορίας του Γκαίτε, δηλαδή τη συνάντηση ενός ανθρώπου με το Διάβολο, ο Svankmajer μας παρουσιάζει μια εντελώς καινούργια σουρεαλιστική πρόταση, που συμπλέκει το όνειρο με την πραγματικότητα και το θέατρο με τη ζωή. Ένας άνδρας άγνωστων λοιπών στοιχείων βρίσκεται καθοδηγούμεος από δύο μυστήριους ανθρώπους σ’ενα ερειπωμένο σπίτι. Ακολουθώντας την περιέργειά του, βρίσκεται πάνω στη σκηνή ενός θεάτρου γεμάτο από θεατές που περιμένουν από αυτόν να τους παίξει τον Φάουστ. Τρομαγμένος, προσπαθεί να ξεφύγει-όμως η περιέργειά του τελικά επικρατεί.. Σ’εναν αδιευκρίνιστο χώρο κάπου ανάμεσα σε μια θεατρική πραγματικότητα και σ’ ένα απόκοσμο όνειρο ο άνδρας ως άλλος Φάουστ βρίσκεται απέναντι στο Μεφιστοφελή, μέσα σε ένα σκηνικό σουρεαλιστικό και σκοτεινό -ακριβώς ο χώρος δηλαδή που αρμόζει για τέτοιες ‘διαβολικές’ συναντήσεις.. Αξιοποιώντας ηθοποιούς, animation και παραδοσιακό κουκλοθέτρο, ο τσέχος σκηνοθέτης συνθέτει έναν μυστήριο, σκοτεινό αλλά και σαρκαστικό εφιάλτη (με υπέροχες στιγμές σαρδόνιου χιουμορ), που κατά τη γνώμη μου συλλαμβάνει απόλυτα επιτυχημένα το πνεύμα του μύθου του Φάουστ: στον κατά Svankmajer Φάουστ, ο ήρωας δεν πουλά βέβαια την ψυχή του στο Διάβολο με την πρόφαση του έρωτα για μια νεαρή Μαργαρίτα, μα την πουλά έχοντας εξαρχής τη συνείδηση οτι θα μπει σ’ενα ταξίδι αυτογνωσίας -κι ας μην έχει ουτε αυτός συνειδητοποιήσει το αναπόφευκτο τέλος που τον περιμένει.. Φυσικά δεν πρέπει να παραβλέπουμε και την άλλη ιδιαίτερη προσωπική πινελιά του σκηνοθέτη: τους ιδιοφυείς –και βέβαια συχνά ακατανόητους εν πρώτοις – σουρεαλιστικούς συμβολισμούς που ολοκληρώνουν ιδανικά αυτή τη νέα θεώρηση του παραδοσιακού μύθου.
Μαριάννα Ραντου
Δανειζόμενος τον κεντρικό πυρήνα της κλασσικής ιστορίας του Γκαίτε, δηλαδή τη συνάντηση ενός ανθρώπου με το Διάβολο, ο Svankmajer μας παρουσιάζει μια εντελώς καινούργια σουρεαλιστική πρόταση, που συμπλέκει το όνειρο με την πραγματικότητα και το θέατρο με τη ζωή. Ένας άνδρας άγνωστων λοιπών στοιχείων βρίσκεται καθοδηγούμεος από δύο μυστήριους ανθρώπους σ’ενα ερειπωμένο σπίτι. Ακολουθώντας την περιέργειά του, βρίσκεται πάνω στη σκηνή ενός θεάτρου γεμάτο από θεατές που περιμένουν από αυτόν να τους παίξει τον Φάουστ. Τρομαγμένος, προσπαθεί να ξεφύγει-όμως η περιέργειά του τελικά επικρατεί.. Σ’εναν αδιευκρίνιστο χώρο κάπου ανάμεσα σε μια θεατρική πραγματικότητα και σ’ ένα απόκοσμο όνειρο ο άνδρας ως άλλος Φάουστ βρίσκεται απέναντι στο Μεφιστοφελή, μέσα σε ένα σκηνικό σουρεαλιστικό και σκοτεινό -ακριβώς ο χώρος δηλαδή που αρμόζει για τέτοιες ‘διαβολικές’ συναντήσεις.. Αξιοποιώντας ηθοποιούς, animation και παραδοσιακό κουκλοθέτρο, ο τσέχος σκηνοθέτης συνθέτει έναν μυστήριο, σκοτεινό αλλά και σαρκαστικό εφιάλτη (με υπέροχες στιγμές σαρδόνιου χιουμορ), που κατά τη γνώμη μου συλλαμβάνει απόλυτα επιτυχημένα το πνεύμα του μύθου του Φάουστ: στον κατά Svankmajer Φάουστ, ο ήρωας δεν πουλά βέβαια την ψυχή του στο Διάβολο με την πρόφαση του έρωτα για μια νεαρή Μαργαρίτα, μα την πουλά έχοντας εξαρχής τη συνείδηση οτι θα μπει σ’ενα ταξίδι αυτογνωσίας -κι ας μην έχει ουτε αυτός συνειδητοποιήσει το αναπόφευκτο τέλος που τον περιμένει.. Φυσικά δεν πρέπει να παραβλέπουμε και την άλλη ιδιαίτερη προσωπική πινελιά του σκηνοθέτη: τους ιδιοφυείς –και βέβαια συχνά ακατανόητους εν πρώτοις – σουρεαλιστικούς συμβολισμούς που ολοκληρώνουν ιδανικά αυτή τη νέα θεώρηση του παραδοσιακού μύθου.
Μαριάννα Ραντου
1 σχόλιο:
Για όποιον/α ενδιαφέρετε ηπάρχουν αρκετές δουλειές του Svankmajer στο amazon αλλα και αρκετες ευκαιριες στο e-bay.
Δημοσίευση σχολίου