

9th
Thessaloniki
Documentary Festival
Παρασκήνιο: Σπαράγματα ελληνικής ιστορίας από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος / Λάκης Παπαστάθης (ενότητα Ελληνικό Πανόραμα)
Πολύ ενδιαφέρουσες εικόνες και ντοκουμέντα από το αρχείο της ταινιοθήκης της Ελλάδας από τις δεκαετίες ’20-’50. Σκηνές από την Αθήνα του ’20, από παρελάσεις επί Μεταξά, από την βομβαρδισμένη Πάτρα του ’40, από τα βουνά και τους αντάρτες, από τα στρατοδικεία του εμφυλίου, από τη Μακρόνησο αλλά και από τις πρώτες μετεμφυλιακές εκλογές.
Ενδιαφέρον όχι μόνο για.. ιστοριοδίφες, αφού οι εικόνες από τη ζωή στην Ελλάδα περίπου μισό αιώνα πριν, είναι πραγματικά σπάνιες και διδακτικές. Ένσταη στο ενοχλητικό voice over, ενώ δεν θα έβλαπτε μια μεγαλύτερη ποικιλία στα ντοκουμέντα.
El Ejido, ο νόμος του κέρδους / Τζαουάντ Ρχαλίμπ (ενότητα Ανθρώπινα Δικαιώματα)
Ένα αποκαλυπτικό και καλοδουλεμένο ντοκυμαντερ που στρέφει το φακό του σε μια γωνιά της Ανδαλουσίας, το El Ejido, που αποτελεί την (απατηλή) γη της Επαγγελίας για πολλούς αφρικανούς μετανάστασες. Με τεράστιες καλλιεργήσιμες εκτάσεις και τεράστιες εκτάσεις καλυμμένες με θερμοκήπια (οι μεγαλύτερες στην Ευρώπη), το El Ejido είναι η περιοχή που προμηθεύει με λαχανικά τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και βέβαια ολόκληρη την Ισπανία.
Ταυτόχρονα, γεωγραφικά, αποτελεί ένα ιδανικό σημείο απόβασης λαθρομεταναστών από το γειτονικό Μαρόκο (αλλά και από άλλες χώρες της Αφρικής). Το ντοκυμαντερ παρακολουθεί τις ζωές των μεταναστων αυτών που δουλεύουν σε άθλιες συνθήκες με εξευτελιστικούς μισθούς, ελπίζοντας πως κάποια μέρα θα καταφέρουν να ξεφύγουν από εκεί και να πετύχουν κάτι καλύτερο για τους ίδιους και τις οικογένειες που έχουν αφήσει πίσω. Σκοπός του ντοκυντερ είναι να ασκήσει σκληρή κριτική στις συνθήκες εκμετάλλευσης που επικρατούν στο El Ejido, έτσι σε στιγμές φαίνεται να υστερεί σε αντικειμενικότητα, όμως συνολικά πρόκειται για μια ιδιαίτερα αξιόλογη προσπάθεια, που μας ενημερώνει για ένα θέμα εν πολλοίς άγνωστο, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη το γεγονός οτι οι αρχές της περιοχής απαγορεύουν στον Τύπο να ασχολείται με τα όσα συμβαίνουν εκεί (κατά τα λεγόμενα του σκηνοθέτη του ντοκυμαντερ).
Μαριάννα Ράντου
9th
Thessaloniki
Film Festival
Scott Walker - Ο άνθρωπος του 30ου αιώνα / Στίβεν Κάιτζακ, (ενότητα: Μουσική)
Πρώτη μου επαφή με τον κύριο Walker και η γνωριμία αποδείχθηκε.. άκρως ενδιαφέρουσα! Ένας μουσικός που πέρασε από πολλά μουσικά είδη, και που εγκατέλειψε συνειδητά τη χρυσόσκονη της διασημότητας και τα ουρλιαχτά των χιλιάδων φαν, για να εξερευνήσει μόνος σκοτεινές και περίεργες αχαρτογράφητες μουσικές γωνιές. Από τους Beatles στον Henry Mancini και από εκεί στον Brel, μεταπήδησε σε διάφορα μουσικά ρεύματα για να καταλήξει σε ηχητικούς και μουσικούς πειραματισμούς που μοιάζουν να έχουν βγει από το μακρινό μέλλον. Μια σπάνια συνέντευξη του ίδιου του καλλιτέχνη (ο οποίος αποφέυγει γενικά τα φώτα της δημοσιότητας), ενώ μιλούν επίσης πολλά γνωστά ονόματα γι’αυτόν και τις συνεργασίες τους. Εμένα πάντως μου κίνησε το ενδιαφέρον και ήδη αναζητώ κομμάτια του (αυτό το περίφημο (;) “Tilt” πρέπει να το ακούσω επιτέλους!)
Μεταμόρφωση / Λινγκ Φέι (ενότητα: Βλέμμα στην Ασία)
και
Εξάντας: Μούσες / Γιώργος Αυγερόπουλος (ενότητα: Όψεις του Κόσμου)
Ένα μινι queer αφιέρωμα με δυο ταινίες που στρέφουν το φακό τους σε δυο διαφορετικές γωνίες του κόσμου: η «Μεταμόρφωση» παρακολουθεί τις ζωές 3 τραβεστί στη σημερινή Κίνα, ενώ ο «Εξάντας» του Γ. Αυγερόπουλου μας ταξιδεύει στην πόλη Χουστιτάν του Μεξικού και μας συστήνει τις ομοφυλόφιλες «Μούσες».
Το πρώτο ντοκυμαντερ, επαρκώς αποστασιοποιημένα καταγράφει μέσα από προσωπικές συνεντεύξεις την πορεία τριων κινέζων τραβεστί, προσπαθεί να εντοπίσει τις εσωτερικές τους διαδρομές αλλά και να αποτυπώσει τις αντιδράσεις του κοινωνικού τους περίγυρου.
Στην πόλη Χουστιτάν από την άλλη, που μας συστήνει ο Εξάντας, οι ομοφυλόφιλοι άντρες και οι τραβεστί είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό αποδεκτοί και αποκαλούνται «Μούσες». Με πιο ανάλφρη, «αλμοδοβαρική» σκηνοθεσία (αφού τον σηκώνει και το κλίμα Ολόκληρη η πόλη έμοιαζε με σκηνικό του δαιμόνιου Πέδρο!) καταγράφει τις ζωές των Μούσε, οι οποίες μέχρι ενός σημείου δείχνουν σχεδόν ειδυλλιακές. Δεν πάυει βέβαια να υπάρχει και η σκληρή πλευρά της Χουτσιτάν με τις αντιδράσεις, όμως εντέλει φαίνεται πως συνολικά είναι μια πόλη μοναδική στον κόσμο για την ανεκτικότητά της και την αποδοχή της κάθε είδους διαφορετικότητας.
Μαριάννα Ράντου
9th
Thessaloniki
Documentary
Festival
ΜΗ ΤΑ ΧΑΣΕΙΣ
FOREVER
Το Père-Lachaise –ένα από τα διασημότερα και ωραιότερα νεκροταφεία του κόσμου– είναι η τελευταία κατοικία για μία χαρισματική ομάδα καλλιτεχνών από διαφορετικές περιόδους της ιστορίας και σχεδόν από όλα τα σημεία του πλανήτη. Κάποιοι απ’ αυτούς, όπως η Piaf, ο Proust, ο Jim Morrison και ο Σοπέν, αποτελούν ακόμη και στις μέρες μας αντικείμενο λατρείας. Άλλοι πάλι έχουν περάσει στη λήθη ή δέχονται περιστασιακά την επίσκεψη ενός μεμονωμένου θαυμαστή. Πολλοί από τους σημερινούς επισκέπτες πηγαίνουν εκεί για τους δικούς τους αγαπημένους: συζύγους, συγγενείς, φίλους. Άλλοι τιμούν τους «δικούς τους» καλλιτέχνες, αφήνοντας πίσω τους ένα προσωπικό μήνυμα ή ένα λουλούδι. Ενώ οι θαυμαστές μοιράζονται μαζί μας τη σημασία της τέχνης και της ομορφιάς στη ζωή τους και τη θλίψη τους για τους αγαπημένους μεταστάντες, σταδιακά αποκαλύπτεται ότι το κοιμητήριο δεν είναι απλώς τελευταία κατοικία για τους νεκρούς, αλλά και πηγή ηρεμίας και έμπνευσης για τους ζωντανούς.
RED WITHOUT BLUE
Το 1983 ο Mark και ο Alexander Farley γεννήθηκαν με ελάχιστα λεπτά διαφορά στη Μοντάνα ως μονοζυγώτες δίδυμοι. Η παιδική ηλικία των διδύμων ήταν η πεμπτουσία του αμερικάνικου τρόπου ζωής: τέλειες διακοπές, εξοχικό στη λίμνη, υποστηρικτικοί σε κάθε βήμα τους γονείς. Ώσπου να γίνουν 14, οι γονείς τους είχαν χωρίσει, τα παιδιά είχαν δηλώσει πως ήταν ομοφυλόφιλοι και μία από κοινού απόπειρα αυτοκτονίας οδήγησε στον αναγκαστικό χωρισμό του Mark και του Alexander για δυόμισι χρόνια. Στα είκοσι τρία τους, ο Mark ψάχνει για διαμέρισμα με τον φίλο του στο Σαν Φρανσίσκο και ο Alexander ζει σαν γυναίκα με το όνομα Clair
OCTAPUSALARM
Ο Alex Jürgen είναι ερμαφρόδιτος. Ένας άνθρωπος που δεν υπακούει στους ακριβείς διαχωρισμούς του κόσμου σε αρσενικό και θηλυκό.Η ταινία είναι ένα ταξίδι τριών χρόνων στο δραματικό παρελθόν του Alex, που τον οδήγησε στη δική του οπτική απέναντι στα πράγματα και σε νέους φίλους. Η ταινία μιλά για ένα θέμα που μένει κρυφό γιατί θέτει σε αμφισβήτηση τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης μας.
ABSOLUTE WILSON
Ένα χρονικό της επικής ζωής και του δημιουργικού πνεύματος του Robert Wilson, η ταινία μάς αποκαλύπτει έναν από τους πιο αντιφατικούς, ανατρεπτικούς και απροκάλυπτα μυστηριώδεις καλλιτέχνες της εποχής μας. Περισσότερο από βιογραφία, η ταινία μετατρέπεται σε αναζήτηση της μεταπλαστικής δύναμης της ίδιας της δημιουργικότητας – και του μύθου ενός αγοριού που μεγαλώνει ως ένα προβληματικό παιδί με μαθησιακές δυσκολίες στην Αμερική του Νότου, για να γίνει ένας καλλιτέχνης που δεν γνωρίζει φόβο, με μια βαθιά πρωτότυπη οπτική την οποία μοιράζεται με τον κόσμο. Παράλληλα, η ταινία παρουσιάζει θαυμαστές, φίλους και επικριτές –από τον μουσικό David Byrne στην αείμνηστη συγγραφέα Susan Sontag, στον συνθέτη Phillip Glass και την τραγουδίστρια Jessye Norman, μεταξύ άλλων–, οι οποίοι μιλούν για το πώς το έργο του Wilson αναδύθηκε από μία εξαιρετική ζωή και από μία ασίγαστη επιθυμία για επικοινωνία
9th
Thessaloniki
Documentary
Festival
Τρίτη 20/3
Ντροπή
(Μοχάμεντ Άλι Νακβί )
(Ενότητα: Ανθρώπινα Δικαιώματα)
Η αγρότισσα Mukhtaran βιάστηκε από μια ομάδα ανδρών στο Πακιστάν, ως εκδίκηση για μια σχέση που έιχε συνάψει ο μικρότερος αδερφός της. Η ιστορία της Mukhtaran μας συγκλονίζει και μόνο ως μεμονωμένη περίπτωση. Φανταστείτε όμως πως είναι μια από τις χιλιάδες περιπτώσεις που πέφτουν θύματα αυτού του ιδιότυπου «κώδικα τιμής» στο Πακιστάν. Ένας «κώδικας τιμής» που είναι αδύνατον να γίνει αντιληπτός από τη δυτική κοινωνία. Και που, φυσικά, δε θα έπρεπε να είναι, γατί μπορεί να μην υπάρχουν «ανώτεροι» και «κατώτεροι» πολιτισμοί, υπάρχουν όμως πολιτισμοί που σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και πολιτισμοί που αποδέχονται (ή και προωθούν) την καταπάτησή τους. Και τέτοιες περιπτώσεις δεν πρέπει να περνούν απαρατήρητες από τη διεθνή κοινότητα. Χάρη στο πείσμα και στην επιμονή της Mukhtaran, και παρόλο που πιεζόταν από πολλές πλευρές να μη μιλήσει, αυτή δεν το έβαλε κάτω και υπακούοντας σε μια εσωτερική ανάγκη, βροντοφώναξε «Ντροπή!» γι’αυτα που συμβαίνουν καθημερινά στη χώρα της και ευτυχώς, βρέθηκαν πολλοί να την ακούσουν.
Το αίμα της περιφέρειας Yingzhou
Ρούμπι Γιάνγκ (Θέμα: Κλονισμένη Αθωότητα)
(όσκαρ καλύτερου ντοκυμαντερ μικρού μήκους 2007)
Η μάστιγα του AIDS χτυπάει σε κάθε γωνιά του πλανήτη, σε κάθε ηλικία, σε κάθε τάξη. Το συγκερκιμένο ντοκυμαντερ μας ταξιδεύει σε κάποιες επαρχίες χαμένες κάπου στην αχανή κινεζική επικράτεια και επικεντρώνεται σε μικρά παιδάκια που έχουν χτυπηθεί από τον ιό. Ο φόβος απέναντι στην άγνωστη ασθένεια οδηγεί τα ορφανά (οι γονείς τους συνήθως έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους από τον ιο) στην κοινωνική απομόνωση και παρά τις προσπάθειες που γίνονται από μεμονωμένα άτομα αλλά και κάποιες οργανώσεις, συνεχίζουν να αντιμετωπίζονται όχι απλά με καχυποψία, αλλά με καθολική απόρριψη απο τις κοινωνίες της περιοχής. Ιδιαίτερα δυνατό θέμα αλλά και ενδιφέρων ο παραλληλισμός που μπορεί να γίνει με την αντιμετώπιση του ίδιου ιου στις «ανεπτυγμένες» κοινωνίες μας . Απέχουμε άραγε τόσο πολύ από τους αμόρφωτους και δεισιδαίμονες Κινέζους της επαρχίας Yingzhou;
Μαριάννα Ράντου
ΦΕΣΤΙΒΑΛ
ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΕΡ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Ο πλανήτης,
(Λίνους Τόρελ / Μίκαελ Στένμπεργκ / Γιόχαν Σέντερμπεργκ)
(ενότητα: Κοινωνία και Περιβάλλον)
Μια πιο «πράσινη» χρονιά, που όσο παει και «πρασινίζει».
Με την οικολογική καταστροφή να μας χτυπαει την πόρτα (τσουνάμι, άυξηση θερμοκρασίας, τυφώνες Κατρίνα, Ελ Νινιο, λιώσιμο των πάγων -ας μην τα ξαναλέμε), αρχίζουμε σιγα σιγα να ξυπνάμε από τον καταστροφικό μας λήθαργο. Και ζητάμε επιτέλους να γίνει κάτι.
Ο «πλανήτης» είναι ένα εξαιρετικά καλογυρισμένο ντοκυμαντερ, που περιγράφει και αναδεικνύει τα γνωστά προβλήματα, με τρόπο όμως απλό, κατανοητό και όχι ενοχλητικά απειλητικό. Μας κάνει μάθημα οικολογίας, χωρίς όμως να μας κουνά απειλητικά και δασκαλίστικα το δάχτυλο, κάτι που πιθανόν θα προκαλούσε τη δυσφορία και εντέλει την άρνηση του θεατή. Με μια ψύχραιμη και πολύπλευρη ανάλυση του θέματος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, ενω οι βιντεοκλιπίστικοι ρυθμοί, το καλό soundtrack και οι πιασάρικες και ευκολόπεπτες αλλά όχι ανούσιες ατάκες σε συνδυσαμό με τις προσιτές επιστημονικές αναλύσεις, βοηθούν πολύ επιτυχημένα στην αφύπνιση του «μεγάλου» κοινού, που κυρίως το έχει ανάγκη.
Ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκυμαντερ, που μπορεί τελικά να μη μας λέει κάτι καινούργιο, συμμετέχει όμως ενεργά και πολύ επιτυχημένα στην «πράσινη» εκστρατεία που τόσο έχει ανάγκη ο κακοφορμισμένος πλανήτης μας.
Μαριάννα Ράντου